Ulusun Batıdan ve Doğudan yükselen sesi Anadolu’nun en uzak (ıssız) köşesinde yankısını buldu. Bu nedenle ulusal dernekler, düşmanın esirlik boyunduruğuna girmemek amacıyla ulusal vicdanın kararlılık ve iradesinden doğmuş tek bir örgüt haline geldi.
Eylül 1919, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Cilt I
Şükretmeliyiz ki, bazı durumlar değerli ulusumuzun gözünü açmasına, uyanmasına yol açtı. Yer yer ulusumuzun bireyleri, birbirini aramaya, bulmaya başladı. Bunun sonucu olarak örgütlenme oluştu.
***
Ulusumuz daha örgütlenme düşüncesini kafasına sokamamıştır. Çok kez bunu hükümete bırakır. Bu, ulusumuzun öteden beri edinmiş olduğu bir huydur. Büyüklere saygı iyi bir huydur. Fakat, zaman, olaylar ve deneyler göstermiştir ki, duygu ve düşünce bakımından ulusun kendisi etkin olmalıdır. Bunu, her ne biçimde ve nitelikte olursa olsun, başkalarına bırakmamak gerekir.
***
Bu örgüt henüz bir biçimden başka bir şey değildir. Bugün, yarın buna bir geometri şekli gibi bakamayız. Buna bir ruh vermek gerekir; bunun için de ulusumuzun her bireyinin düşünme yeteneklerini geliştirmek, toplumun yazgısına yönelik saldırılardan korunmak için hep birlikte örgütlenmeye gitmek gerekir.
Aralık 1919, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Cilt II
İzmir faciasından sonra idi ki, ulusumuzun duyguları ve düşüncesinden yana bir uyanma oldu; ve derin bir uçuruma sürüklendiğini anladı. Ve bunun ardından haklarını kendisi savunmaya karar verdi. Bunu yapabilmek için, işin gereği, bir biçim bulmak, organik bir bütün sağlamak gerekirdi. Zaten her yanda örgütlenme başlamıştı. Fakat önce Erzurum ve sonra Sivas kongrelerinde genel birliğimiz meydana geldi.
Aralık 1920, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Cilt II
Afyonkarahisar’da doğdu, Ankara’da büyüdü. Yazmayı, yaratıcı olmayı, okumayı sever; bunlar için yaşar. Yaptığını düşünmez, düşündüğünü yapar. Aklın ve vicdanın yolunda hukukun ve ilmin üstünlüğünü savunur, hayal kurmak yerine hedef seçmeyi düstur edinmiş yazmaya derdinden meyil etmiş fikri hür Atatürk gencidir.