Dünyada hükümet için geçerli yalnız bir tek ilke vardır, oda danışmadır. Hükümet için temel koşul, birinci koşul yalnız ve yalnız danışmadır.
***
Dünyada tarihsel bir gerçek, var oluş gerçeği olarak söylüyorum, bilimsel bir gerçek olarak söylüyorum: uygulayan, yürüten, karar verenden her zaman daha güçlüdür.
Gerçekte egemenlik yalnız bir biçimde belirir. O da, egemen olan insanların bir araya gelerek yasama, yürütme ve yargı görevlerini kendilerinin yapmasıdır. Bu söylediğimiz şey, baylar, tarihte eylemsel olarak görülmüş şeylerdendir. Elbette araştırıcı arkadaşlarımız çok iyi bilirler ki, Roma’da, Sparta’da, Atina’da ve Kartaca’daki genel meclisler, kurullar, gerçekte bizim yaptığımız şeyleri yapıyorlardı. Baylar, yasa yaparlardı, memur seçerlerdi, yargılarlardı, cezalandırırlardı. Her şey yaparlardı. Ve Roma’da dört milyon halk vardı baylar. Bu dört milyon halk hayret verici bir biçimde toplanır ve beş, on kişilik bir hükümetten daha çabuk ve özellikle daha akla yakın ve haklı bir biçimde yürütme, yargılama ve yasama görevlerini yerine getirirlerdi. Fakat baylar iki bin yıl önce var olan bu gerçek isteği, insanlığı, uygarlığa ve din kurallarına uygun olan bu yöntemi, bir takım zorbalar çıkmış, yıkma yoluna gitmişler ve bin türlü dolap çevirerek bazı insanları aldatmışlar ve sonunda eski çağlarda var olan bu güzel şeyler, Orta Çağda zorba krallıklara, ve imparatorluklara dönüşmüştür. Bundan ötürü, halk hükümeti denen bu açıkladığım nokta bugün için ancak ve yalnız bizdeki biçime göre belirebilir, uygulanabilir. Bundan başkası doğru değildir.
Mart 1921, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Cilt I
Afyonkarahisar’da doğdu, Ankara’da büyüdü. Yazmayı, yaratıcı olmayı, okumayı sever; bunlar için yaşar. Yaptığını düşünmez, düşündüğünü yapar. Aklın ve vicdanın yolunda hukukun ve ilmin üstünlüğünü savunur, hayal kurmak yerine hedef seçmeyi düstur edinmiş yazmaya derdinden meyil etmiş fikri hür Atatürk gencidir.