İran Şahı Rıza Pehlevi’nin Türkiye’yi ziyareti sırasında Atatürk, çok sevdiği misafirini İzmir’e, oradan Balıkesir yoluyla Çanakkale’ye de götürmüştü. O zaman Çanakkale Boğazı’nın iki tarafında, Lozan Antlaşması
gereğince, bazı askersizleştirilmiş bölgeler vardı. Bu sebeple Anadolu yakasında, Çanakkale kasabasının güneyinde bu bölgenin sınırı üzerindeki Kirazlı
Mevkiinde büyücek bir askeri garnizon kuruluyordu.
Garnizon binalarından birinin, hatırımda kaldığına göre, alay karargâhının,
temel atma töreni, iki dost devlet başkanının ziyaret gününe tesadüf ettirilmişti.
Atatürk, o bölgede bulunan askeri kıtaları, ikiye ayırarak küçük bir manevra yaptırmış, misafiri ile bindiği açık otomobille, tatbikatı takip ede ede
temel atma töreninin yapılacağı yere gelmişti. Otomobilde şah sağda, Atatürk solda – ki temel atılacak yer de bu tarafta idi- oturuyordu ve yine o tarafta yapılmakta olup sonuna gelmekte olan manevranın sonucunu, eliyle
bazı yerleri işaret ederek, Şah’a açıklamaya çalışıyordu.
Birden bire bir koyunun, temel için açılan çukura doğru, yere yatırılmış kesilmek üzere olduğunu gördü; kurban kesiyorlardı.
– Durunuz! Diye bağırdı, durdular.
O açıklamasını tamamlarken, iki devlet başkanı tarafından imzalanmış olan
bir belge madeni bir kutu içerisinde temele yerleştiriliyordu, bu iş de bittikten sonra başını koyunun aksi tarafına çevirerek;
– Şimdi yapacağınızı yapın! Emrini verdi
İran Şahı duyduğu derin hayreti gizlemeyerek ve cevap amacı beklemeyen
bir eda ile, “Fakat Hazret-i Gazi” dedi (İran Şahı Atatürk’e böyle hitap
ederdi).
Atatürk, büyük misafirinin ne demek istediğini anlamıştı; sözünü kesti:
– Evet! diye cevap verdi.
– Ben kana bakamam. Bir tavuğun dahi boğazlandığını görmeye tahammülüm yoktur.
İran Şahı’nın şaşkınlığı artmıştı; tekrar sordu:
– Ya bu kadar çok bulunduğunuz büyük ve kanlı muharebe meydanları?
Atatürk:
– Ha, o başka meseledir. Öyle yerlerde cesetlerin üzerinden atlayarak
yürürüm.
Ve gözleri dalgın tekrarladı:
– O bambaşka bir iştir.
Hasan Rıza Soyak, Atatürk’ten Hatıralar, İstanbul: YKY., 2004, S. 35-36